ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

ΜΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΓΟΝΕΙΣ ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ ΤΑ ΜΙΚΡΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

…… Η Εργασία «Παραγωγή γραπτού λόγου στην Α΄ τάξη»

"Μια πρόταση τεχνικής προσέγγισής της"

Απόστολος  Καρναβάς  Σχολικός Σύμβουλος        7^η Εκπ. Περ. Α΄/θμιας Εκπ/σης Ν. Λάρισας

Α΄ Φάση: Στόχος: Εννοιολογική κατανόηση και κανόνες μιας πρότασης.

 1^ο Βήμα            

Στον πίνακα γράφω σωστές και λανθασμένες προτάσεις τις οποίες συζητώ με τους μαθητές, ώσπου να κατανοήσουν τι είναι σωστή πρόταση, τι σημαίνει η λέξη πρόταση.

π.χ. O Γιώργος κάθεται στο πρώτο θρανίο.  (Σ)

π.χ. Τη δασκάλα μου την…(Λ)

π.χ. Τη μαμά μου τη λένε Ελένη. (Σ)

2^ο Βήμα.Κανόνες  πρότασης

                  Οι μαθητές εμπεδώνουν τον πρώτο κανόνα της πρότασης.

             Όταν γράφω μια πρόταση αρχίζω με κεφαλαίο γράμμα και τελειώνω πάντα βάζοντας τελεία.

Ασκήσεις σωστού-λάθους. (Στον πίνακα ή φωτοτυπία).

π.χ. Η γάτα αγαπά το τόπι.(Σ) - Εμένα με λένε Λένα. (Σ) - εσένα σε λένε Κική.(Λ)

Στην περίπτωση που η άσκηση γίνεται στον πίνακα όλοι επικεντρώνουν την προσοχή τους σ’ αυτόν και ενεργοποιούνται οπτικά, συμμετέχοντας προφορικά.

Β΄ Φάση:Στόχος: Γραπτή αποτύπωση μιας πρότασης.

             1^ο Βήμα.Καθοδηγούμενη καταγραφή μιας πρότασης.

     α) Δίνοντας μια λέξη, από λεξιλόγιο ή άλλη τυχαία γνωστή ή προσφιλή στα παιδιά, κάνουμε προφορικά μια πρόταση και μετά την ίδια πρόταση τη γράφουν όλοι οι μαθητές. π.χ. Εγώ ξέρω ένα παραμύθι.   β) Δείχνοντας μια εικόνα ή ένα αντικείμενο κάνουμε προφορικά μια πρόταση και μετά την ίδια πρόταση τη  γράφουν όλοι οι μαθητές.

 π.χ. Δείχνοντας το ψωμί γράφουν: Σήμερα αγόρασα ζεστό ψωμί.

   Ακολουθεί έλεγχος, διορθώσεις και επιβράβευση από το δάσκαλο.

2^ο Βήμα.Επιβεβαιωμένη πρόταση.

     Ο μαθητής λέει μια δική του πρόταση και ο δάσκαλος επιβεβαιώνοντας ή διορθώνοντάς την, προτρέπει το μαθητή να την αποτυπώσει γραπτά.

     Στην επιβεβαιωμένη πρόταση ο εκπαιδευτικός χρησιμοποιεί την προληπτική προσέγγιση, έτσι ώστε να ελαχιστοποιήσει την περίπτωση της λανθασμένης αποτύπωσης της πρότασης από το μαθητή και να ακολουθήσει η επιβράβευσή του.

3^ο Βήμα.Η πρώτη προσωπική μου πρόταση.

     Ο μαθητής γράφει πλέον μια δική του πρόταση και ο δάσκαλος επιβραβεύει ή διορθώνει τα λάθη του. (θεραπευτική – παρεμβατική προσέγγιση).

     Στις προτάσεις του 2^ου και 3^ου βήματος, της Β΄ φάσης, οι μαθητές μπορούν να αποδώσουν το νόημα της πρότασης και να ταυτίσουν αυτή με μια ζωγραφιά τους ή με εικόνα ή φωτογραφία, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι μια πρόταση είναι μια εικόνα, μια ζωγραφιά ή μια φωτογραφία, δυο προτάσεις είναι δυο ξεχωριστές ζωγραφιές, εικόνες, φωτογραφίες κτλ. (π.χ. Η χελώνα τρώει το λάχανο η Μυρτώ βάζει τη ζώνη της). Εδώ έχουμε δύο εικόνες, επομένως πρέπει να γράψουμε δύο προτάσεις.

Γ ΄Φάση:Στόχος: Γραπτή αποτύπωση δύο προτάσεων.

1^Ο Βήμα.Καθοδηγούμενες όμοιες προτάσεις.

     Δίνοντας δύο λέξεις ή δύο εικόνες οι μαθητές μετά από συζήτηση καταλήγουν να διαμορφώσουν δύο όμοιες προτάσεις, τις οποίες γράφουν στο τετράδιό τους.

     Εδώ ενδείκνυται η αλληλοδιόρθωση των γραπτών προτάσεων από τους ίδιους τους μαθητές, με αλλαγή των τετραδίων τους και η επιβεβαίωση του σωστού από το δάσκαλο. Ακολουθεί επιβράβευση από το δάσκαλο και χειροκρότημα από τους συμμαθητές. Με την αλληλοβοήθεια δημιουργούνται καταστάσεις αλληλεπίδρασης και οι μαθητές γίνονται ενεργητικότεροι.

             2^Ο Βήμα.Ελεύθερες δύο προτάσεις.

     Οι μαθητές γράφουν δύο δικές τους προτάσεις, ακολουθεί η αλληλοδιόρθωση από τους συμμαθητές και η επιβεβαίωση του δασκάλου. Ο δάσκαλος διαβάζει δυνατά τις γραπτές προτάσεις των μαθητών του επιβραβεύοντάς τους, δημιουργώντας θετικό κίνητρο – ερέθισμα για το επόμενο βήμα  εργασίας.

Δ΄ Φάση:Στόχος: Αποτύπωση περισσότερων των δύο ελεύθερων προτάσεων από τους μαθητές.

1^Ο Βήμα.

     Οι μαθητές γράφουν διάφορες δικές τους προτάσεις, ίσως και ασυνάρτητες μεταξύ τους, οι οποίες ενδεχομένως έχουν συζητηθεί στην τάξη απ’ όλους και ακολουθεί η αυτοδιόρθωση ,  αλληλοδιόρθωση , διόρθωση από το δάσκαλο.

     Οι έως τώρα διορθωτικές παρεμβάσεις του δασκάλου αφορούσαν σωστά γραμμένες και διατυπωμένες προτάσεις. Για πρώτη φορά γράφονται στον πίνακα μερικά συχνά ορθογραφικά λάθη των μαθητών, τα οποία βοηθούν στην αυτοδιόρθωση των γραπτών τους.

2^Ο Βήμα.

     Οι μαθητές γράφουν προτάσεις δικές τους, που έχουν πλέον αφετηρία τη σκέψη τους και έχουν σχέση με ένα θέμα που τους δίδεται, π.χ. «το χωριό μου». Οι προτάσεις που έχουν σχέση με το θέμα συζητούνται στην τάξη και μετά αποτυπώνονται γραπτά στο τετράδιο. Μετά τις διορθώσεις οι καλύτερες γραπτές προσπάθειες ή γράφονται από το δάσκαλο στον πίνακα και σχολιάζονται ή ανακοινώνονται από τους ίδιους τους μαθητές ή αναρτώνται σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο εντός της τάξης.

     Οι μαθητές στο τέλος της Δ΄ φάσης γνωρίζουν πλέον να γράφουν ένα κείμενο με σωστές προτάσεις, να αναπτύσσουν ένα δοσμένο θέμα, είναι έτοιμοι για την πρώτη ολοκληρωμένη «Παραγωγή γραπτού λόγου».    

Ε΄ Φάση:Στόχος: Βελτίωση γραπτής έκφρασης.

Από τις προτάσεις και τους κανόνες του γλωσσικού συστήματος στην άσκηση οργάνωσης γραπτού κειμένου.

     Έως το τέλος του σχολικού έτους οι μαθητές αποτυπώνουν γραπτά τις σκέψεις τους στα θέματα της εργασίας «Παραγωγή γραπτού λόγου» του βιβλίου τους, αν και συγκυριακά μπορούν να γράφουν και άλλα επίκαιρα θέματα. Μαθαίνουν πλέον σταδιακά απλούς γραμματικούς και συντακτικούς κανόνες, εμπλουτίζουν το λεξιλόγιό τους, προσέχουν την ορθογραφία  τους, τα σημεία στίξης, βελτιώνουν το περιεχόμενο και τη γραπτή έκφρασή τους. Εμπλουτίζουν τους εκφραστικούς μηχανισμούς τους και ασκούνται στην οργάνωση του κειμένου τους, πάντα με συνεργάτη και συνοδοιπόρο το δάσκαλό τους στο μακρύ ταξίδι της δημιουργίας των προσωπικών δημιουργημάτων, των γραπτών ιχνογραφημάτων τους.